دستگاه پوز یا کارتخوان چیست؟ معرفی امکانات مختلف دستگاه POS
در دنیای امروز که سرعت و راحتی حرف اول را می‌زند، دیگر کمتر کسی پول نقد با خود حمل می‌کند. اگر شما صاحب یک کسب و کار، فروشگاه یا حتی یک شغل آزاد هستید، حتماً با این سوال مواجه شده‌اید که دستگاه پوز چیست و چگونه می‌تواند به رشد کسب و کار شما کمک کند. این دستگاه کوچک، که به آن کارتخوان یا پایانه فروش هم می‌گویند، به ابزاری حیاتی برای هر کسب‌وکاری، از بزرگترین فروشگاه‌های زنجیره‌ای تا کوچکترین کسب‌وکارهای خانگی، تبدیل شده است. این راهنمای جامع، پاسخی کامل به تمام سوالات شما درباره دستگاه پوز است و شما را قدم به قدم در مسیر انتخاب، دریافت و استفاده بهینه از این ابزار قدرتمند همراهی می‌کند.
تعریف ساده و جامع دستگاه POS
اگر بخواهیم به ساده‌ترین شکل ممکن دستگاه پوز را تعریف کنیم، باید بگوییم دستگاه پوز یا کارتخوان (POS مخفف Point of Sale به معنی نقطه فروش)، دستگاهی است که به شما امکان می‌دهد هزینه کالا یا خدمات را به صورت الکترونیکی و از طریق کارت‌های بانکی مشتری دریافت کنید. در واقع، این دستگاه مانند یک پل امن و سریع عمل می‌کند که پول را از حساب بانکی مشتری برداشته و به حساب بانکی شما منتقل می‌کند.
این فرآیند که در گذشته نیازمند مراجعه به بانک و واریز وجه به حساب بانکی بود، اکنون به لطف دستگاه‌های پوز در چند ثانیه انجام می‌شود. اما کاربرد این دستگاه‌ها تنها به دریافت پول محدود نمی‌شود. بسیاری از آن‌ها خدمات ارزش افزوده‌ای مانند پرداخت قبوض، خرید شارژ تلفن همراه و حتی مشاهده موجودی حساب را نیز ارائه می‌دهند. به همین دلیل، دستگاه کارتخوان دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت برای باقی ماندن در عرصه رقابت و ارائه خدمات بهتر به مشتریان است.
اجزای اصلی یک دستگاه کارتخوان چیست؟
برای درک بهتر نحوه کار این دستگاه، بهتر است با اجزای اصلی تشکیل‌دهنده آن آشنا شویم. هر دستگاه پوز، صرف‌نظر از مدل و اندازه، از چند بخش کلیدی تشکیل شده است که هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند تا یک تراکنش موفق را رقم بزنند.
- خواننده کارت (Card Reader): این بخش وظیفه خواندن اطلاعات ذخیره شده روی کارت بانکی را بر عهده دارد. این خواننده‌ها می‌توانند اطلاعات را از نوار مغناطیسی پشت کارت، تراشه هوشمند (چیپ) روی کارت یا به صورت بی‌سیم و از طریق فناوری NFC (پرداخت بدون تماس) بخوانند.
- صفحه نمایش (Screen): این نمایشگر اطلاعات مهمی مانند مبلغ تراکنش، پیام‌های راهنما و وضعیت موفق یا ناموفق بودن تراکنش را به شما و مشتری نمایش می‌دهد. در مدل‌های جدیدتر، این صفحات نمایش لمسی و رنگی هستند.
- صفحه کلید (Keypad): مشتری برای وارد کردن رمز کارت خود از این صفحه کلید استفاده می‌کند. همچنین فروشنده نیز برای وارد کردن مبلغ یا انتخاب گزینه‌های مختلف از دکمه‌های آن بهره میبرد.
- پرینتر (Printer): پس از هر تراکنش موفق، یک چاپگر حرارتی کوچک در داخل دستگاه، رسیدی کاغذی را در دو نسخه (یکی برای مشتری و دیگری برای فروشنده) چاپ می‌کند که به عنوان سند تراکنش عمل می‌کند.
- پردازنده و اتصال شبکه (Processor & Network Connection): این بخش به عنوان مغز دستگاه عمل می‌کند. پردازنده مرکزی (CPU) وظیفه پردازش اطلاعات و برقراری ارتباط با شبکه بانکی (شتاب) را از طریق اینترنت، خط تلفن یا سیم‌کارت بر عهده دارد. این اتصال برای ارسال درخواست تراکنش و دریافت تاییدیه از بانک ضروری است.
فرآیند تراکنش دستگاه کارتخوان چگونه است؟
شاید فرآیند پرداخت الکترونیکی پیچیده به نظر برسد، اما در عمل، تمام مراحل آن به صورت خودکار و در چند ثانیه انجام می‌شود. درک این فرآیند به شما کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری از دستگاه خود استفاده کنید.
- کشیدن کارت و ورود مبلغ: ابتدا فروشنده مبلغ مورد نظر را در دستگاه وارد کرده و سپس مشتری کارت خود را در شیار مخصوص می‌کشد یا روی دستگاه قرار می‌دهد.(برای کارت‌های بی‌سیم)
- دریافت اطلاعات و ورود رمز: دستگاه اطلاعات کارت را می‌خواند و از مشتری می‌خواهد که رمز خود را وارد کند.
- ارسال درخواست به شبکه بانکی: پس از تایید رمز، دستگاه از طریق بستر ارتباطی خود (اینترنت، سیم‌کارت و…) به شبکه پرداخت کشور (شاپرک) و سپس به بانک صادرکننده کارت متصل می‌شود و درخواست تایید تراکنش را ارسال می‌کند.
- بررسی و تایید اعتبار: بانک صادرکننده کارت، اعتبار کارت و موجودی حساب مشتری را بررسی می‌کند. در صورت کافی بودن موجودی و معتبر بودن کارت، تراکنش را تایید می‌کند.
- انتقال وجه و چاپ رسید: پس از دریافت تاییدیه، مبلغ از حساب مشتری کسر شده و به حساب فروشنده منتقل می‌شود. همزمان، دستگاه پیام “تراکنش موفق” را نمایش داده و رسید کاغذی را چاپ می‌کند.
این فرآیند سریع و امن، نیاز به شمارش پول و نگرانی از اشتباهات انسانی را به کلی از بین میبرد و تجربه خریدی مدرن و لذت‌بخش را برای مشتریان فراهم می‌آورد.
چرا هر کسب و کاری به یک دستگاه پوز نیاز دارد؟
بسیاری از مشاغل آزاد، به‌ویژه آن‌هایی که در لیست شغل‌های پردرآمد آزاد قرار دارند، برای مدیریت پرداخت‌های خود از دستگاه پوز استفاده می‌کنند. ممکن است به عنوان صاحب یک کسب و کار کوچک یا یک فریلنسر از خود بپرسید که آیا به یک دستگاه پوز نیاز دارید یا خیر. در یک پاسخ کوتاه و قاطع باید بگوییم، بله. دستگاه کارتخوان دیگر یک ابزار لوکس برای فروشگاه‌ها نیست، بلکه یک نیاز اساسی برای رشد و پایداری هر کسب‌وکاری محسوب می‌شود. مزایای استفاده از این دستگاه فراتر از یک روش پرداخت ساده است و می‌تواند تاثیر مستقیمی بر جنبه‌های مختلف کسب و کار شما داشته باشد.
افزایش فروش و جلب رضایت مشتری
استفاده از دستگاه پوز تنها یکی از روش‌های جذب مشتری برای فروش بیشتر است که می‌تواند تجربه خرید را برای مشتریان سریع‌تر و راحت‌تر کند. در دورانی که اکثر مردم ترجیح می‌دهند از کارت بانکی استفاده کنند، عدم پذیرش پرداخت الکترونیکی به معنای از دست دادن مشتری‌های زیادی است. بسیاری از مشتریان در صورت عدم وجود کارتخوان، به سادگی از خرید منصرف شده و به سراغ رقیبی می‌روند که این امکان را فراهم کرده است.
با شیوع ویروس کرونا و کاهش تمایل مردم به استفاده از پول نقد، این موضوع اهمیت دوچندانی پیدا کرده است. ارائه روش‌های پرداخت متنوع، به ویژه پرداخت با کارت، نه تنها فروش شما را افزایش می‌دهد، بلکه با فراهم کردن یک تجربه خرید آسان و سریع، رضایت و وفاداری مشتریان را نیز جلب می‌کند.
امنیت بالاتر و خداحافظی با پول نقد
نگهداری پول نقد در محل کار همواره با خطراتی مانند سرقت، گم شدن یا دریافت اسکناس‌های تقلبی همراه است. دستگاه پوز با حذف نیاز به پول نقد، این خطرات را به صفر می‌رساند. تمام تراکنش‌ها به صورت الکترونیکی ثبت و ردیابی می‌شوند و پول به طور مستقیم و امن به حساب بانکی شما واریز می‌گردد. حتی در صورت بروز تراکنش ناموفق، مبلغ کسر شده معمولاً ظرف ۷۲ ساعت به حساب مشتری بازگردانده می‌شود که این خود نشان از امنیت بالای شبکه پرداخت دارد. این امنیت بالا هم برای شما و هم برای مشتریان‌تان آرامش خاطر به همراه دارد.
مدیریت مالی هوشمند و گزارش‌گیری دقیق
یکی از بزرگترین چالش‌های کسب‌وکارهای کوچک، مدیریت مالی و حسابداری است. دستگاه پوز با ثبت خودکار تمام تراکنش‌های فروش، این چالش را به یک فرصت تبدیل می‌کند. شما به راحتی می‌توانید گزارش‌های روزانه، هفتگی یا ماهانه از میزان فروش خود تهیه کنید، گردش حساب خود را بررسی نمایید و از بروز خطاهای انسانی در محاسبات جلوگیری کنید. این داده‌های دقیق به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از عملکرد مالی کسب و کار خود داشته باشید، برای آینده برنامه‌ریزی کنید و تصمیمات استراتژیک هوشمندانه‌تری بگیرید. برخی از دستگاه‌های پیشرفته‌تر حتی قابلیت اتصال به بهترین نرم‌افزارهای حسابداری را دارند که این فرآیند را کاملاً خودکار می‌سازد.
سرعت بیشتر در فروش و صرفه‌جویی در زمان
زمان برای هر کسب‌وکاری مانند طلا ارزشمند است. فرآیند پرداخت نقدی، شامل دریافت پول، شمارش آن، پیدا کردن پول خرد و برگرداندن باقیمانده، می‌تواند زمان‌بر باشد و باعث ایجاد صف‌های طولانی، به خصوص در ساعات شلوغی، شود. یک تراکنش با دستگاه کارتخوان تنها چند ثانیه طول می‌کشد. این سرعت بالا نه تنها باعث افزایش بهره‌وری و کاهش زمان انتظار مشتری می‌شود، بلکه به شما اجازه می‌دهد در طول روز به مشتریان بیشتری خدمات ارائه دهید و در نتیجه، درآمد خود را افزایش دهید.
مقایسه جامع انواع دستگاه کارتخوان
برای کمک به تصمیم‌گیری شما، اطلاعات کلیدی مربوط به هر نوع دستگاه در جدول زیر خلاصه شده است. با یک نگاه می‌توانید گزینه‌ها را بر اساس نیازهای خاص کسب‌وکارتان مقایسه کنید.
| نوع دستگاه | نحوه اتصال | مناسب برای | مزایا | معایب |
| ثابت تلفنی | خط تلفن ثابت | کسب‌وکارهای بسیار کوچک با تراکنش کم | هزینه اولیه بسیار پایین، سادگی استفاده | سرعت پایین، محدودیت مکانی، اشغال بودن خط تلفن |
| ثابت شبکه‌ای (LAN) | کابل شبکه (اینترنت) | فروشگاه‌های شلوغ، سوپرمارکت‌ها، داروخانه‌ها | سرعت بسیار بالا، اتصال پایدار، قابلیت اتصال به صندوق | هزینه اولیه بالاتر، نیاز به زیرساخت شبکه |
| سیار سیم‌کارتی (GPRS) | سیم‌کارت (اینترنت موبایل) | مشاغل سیار، پیک‌ها، خدمات در محل، غرفه‌ها | قابلیت حمل بسیار بالا، عدم محدودیت مکانی | وابستگی به پوشش شبکه موبایل، هزینه‌های احتمالی دیتا |
| سیار وای‌فای (Wi-Fi) | اینترنت بی‌سیم (Wi-Fi) | رستوران‌ها، کافه‌ها، نمایشگاه‌ها | سرعت بالا، بدون هزینه دیتا (در صورت وجود وای‌فای) | محدود به محدوده پوشش وای‌فای |
| اندرویدی | سیم‌کارت و وای‌فای | کسب‌وکارهای مدرن که به دنبال مدیریت یکپارچه هستند | قابلیت نصب نرم‌افزارهای مدیریتی، صفحه لمسی، انعطاف‌پذیری بالا | قیمت بالاتر، پیچیدگی بیشتر نسبت به مدل‌های ساده |
| جیبی (mPOS) | بلوتوث (متصل به موبایل) | فریلنسرها، مشاغل خانگی، تراکنش‌های بسیار کم | قیمت بسیار پایین، ابعاد بسیار کوچک، قابل حمل | وابستگی به گوشی هوشمند، اغلب فاقد پرینتر، مناسب نبودن برای حجم بالا |
چگونه بهترین دستگاه را برای شغل خود انتخاب کنیم؟
تئوری کافی است، بیایید چند مثال عملی را بررسی کنیم تا موضوع روشن‌تر شود:
- اگر شما یک راننده تاکسی اینترنتی یا یک فروشنده سیار هستید، بهترین انتخاب برای شما یک کارتخوان سیار سیم‌کارتی است. مدلی مانند Pax S910 یا MoreFun H9 به دلیل باتری قوی، ابعاد مناسب و اتصال پایدار از طریق سیم‌کارت، به شما این امکان را می‌دهد که در هر نقطه‌ای از شهر بدون نگرانی تراکنش انجام دهید.
- اگر صاحب یک کافه یا رستوران کوچک هستید، یک کارتخوان سیار وای‌فای‌دار مانند Newland ME31 یا Pax D210 گزینه‌ای عالی است. با این دستگاه می‌توانید سفارش را سر میز مشتری ثبت کرده و همانجا پرداخت را انجام دهید که این کار سرعت خدمات‌رسانی و رضایت مشتری را به شدت افزایش می‌دهد.
- اگر یک فروشگاه لباس یا سوپرمارکت با پیشخوان ثابت دارید، یک کارتخوان ثابت شبکه‌ای (LAN) مانند Pax S80 به دلیل سرعت و پایداری بالا، بهترین عملکرد را برای شما خواهد داشت و از ایجاد صف در پای صندوق جلوگیری می‌کند.
- اگر به دنبال راه‌اندازی یک کسب‌وکار مدرن هستید و می‌خواهید همزمان با پرداخت، موجودی انبار و حسابداری خود را مدیریت کنید، سرمایه‌گذاری روی یک کارتخوان اندرویدی مانند Aizino A75 Pro یا Tosan Techno D230 یک تصمیم هوشمندانه و آینده‌نگرانه است.
مقایسه کارتخوان امانی بانک در مقابل کارتخوان شخصی
این جدول به شما کمک می‌کند تا تفاوت‌های کلیدی این دو روش را به وضوح ببینید و بهترین تصمیم را بگیرید.
| ویژگی | کارتخوان بانکی (امانی) | کارتخوان شخصی (مالکیتی) |
| مالکیت | امانی (متعلق به بانک) | دائمی (متعلق به شما) |
| هزینه اولیه | معمولاً رایگان (با ودیعه مسدودی) | پرداخت هزینه کامل دستگاه |
| نیاز به جواز کسب | بله، در اکثر موارد الزامی است | خیر، اغلب نیازی نیست (استشهاد نامه کافیست) |
| محدودیت تراکنش | بله، دارای حداقل تعداد تراکنش ماهانه | خیر، هیچ محدودیتی وجود ندارد |
| زمان تحویل | متغیر، معمولاً طولانی‌تر (یک هفته یا بیشتر) | سریع، معمولاً ۱ تا ۳ روز کاری |
| تنوع مدل | محدود به مدل‌های موجود در بانک | بسیار متنوع، حق انتخاب با شماست |
| تغییر حساب بانکی | دشوار و محدود به همان بانک | آسان و قابل اتصال به هر حساب در شبکه شتاب |
شرایط و مدارک لازم برای دریافت کارتخوان
صرف‌نظر از اینکه کدام مسیر را انتخاب می‌کنید، برای ثبت‌نام و فعال‌سازی دستگاه پوز به مجموعه‌ای از شرایط و مدارک نیاز دارید.
- داشتن حداقل ۱۸ سال سن
- داشتن یک حساب بانکی فعال در یکی از بانک‌های عضو شبکه شتاب
- تصویر شناسنامه و کارت ملی (پشت و رو)
- برای کارتخوان بانکی: معمولاً ارائه جواز کسب یا اجاره‌نامه رسمی ملک تجاری/اداری الزامی است.
- برای کارتخوان شخصی: در اکثر موارد نیازی به جواز کسب نیست. اگر مکان ثابتی ندارید، می‌توانید “فرم استشهادنامه محلی” را تکمیل کنید که در آن دو نفر از کسبه معتمد محل، فعالیت شغلی شما را تایید می‌کنند
- شماره شبا حساب بانکی که می‌خواهید به دستگاه متصل شود.
- کد پستی دقیق محل فعالیت یا سکونت
اهمیت داشتن سایت فروشگاهی در کنار فروش حضوری
با توجه به رشد روزافزون فروش آنلاین، داشتن یک سایت فروشگاهی و انتخاب بهترین کالا برای فروش اینترنتی می‌تواند نقش مهمی در موفقیت سایت فروشگاهی شما داشته باشد. یکی از بهترین ابزارها برای ساخت سایت فروشگاهی، فروشگاه ساز SEE5 است که به شما این امکان را می‌دهد، بدون نیاز به دانش تخصصی در زمینه برنامه‌نویسی، یک فروشگاه آنلاین حرفه‌ای بسازید.
پلتفرم سی فایو با ویژگی‌هایی مانند اتصال به نرم افزارحسابداری و انواع درگاه پرداخت نقدی و اقساطی مانند اسنپ پی، ایجاد باشگاه مشتریان وقالب‌های زیبا، سیستم مدیریت سفارشات و پرداخت آنلاین امن، امکان رشد کسب‌وکار شما را به سادگی فراهم می‌آورد. علاوه بر این، استفاده از SEE5 به شما کمک می‌کند تا مشتریان بیشتری جذب کرده و در دنیای رقابتی امروز، جایگاه خود را تثبیت کنید.
جمع‌بندی
در این راهنمای جامع آموختیم که دستگاه پوز یک ابزار ضروری برای افزایش فروش، امنیت و مدیریت مالی هوشمند است. با انواع ثابت، سیار و اندرویدی آن آشنا شدیم و تفاوت‌های کلیدی بین دریافت دستگاه امانی از بانک و خرید شخصی آن را بررسی کردیم. اکنون شما تمام اطلاعات لازم برای برداشتن یک گام مهم در جهت مدرن‌سازی کسب و کار خود را در اختیار دارید. انتخاب درست دستگاه کارتخوان می‌تواند نقطه عطفی در مسیر رشد و موفقیت شما باشد.
اگر هنوز سایت خود را راه‌اندازی نکرده‌اید، بهتر است ابتدا بدانید چگونه یک سایت طراحی کنید تا بتوانید زیرساخت فروش آنلاین خود را اصولی پایه‌گذاری کنید.
پیشنهاد مطالعه: چگونه سایت طراحی کنیم؟
سوالات متداول
آیا استفاده از دستگاه کارتخوان مالیات دارد؟
بله، اما نه به آن شکلی که بسیاری تصور می‌کنند. خود دستگاه کارتخوان مشمول مالیات نمی‌شود. بلکه درآمدی که از طریق آن کسب می‌کنید، مانند هر درآمد دیگری، مشمول مالیات بر درآمد مشاغل است. دستگاه پوز مالیات جدیدی برای شما ایجاد نمی‌کند، بلکه صرفاً به عنوان یکی از ابزارهای سازمان امور مالیاتی برای شناسایی درآمد واقعی شما عمل می‌کند. میزان مالیات شما بر اساس درآمد کل، هزینه‌ها و نوع صنف شما که در پرونده مالیاتی‌تان ثبت شده، محاسبه می‌شود.
برای گرفتن دستگاه پوز حتماً به جواز کسب نیاز دارم؟
خیر، الزامی نیست. اگرچه بانک‌ها برای ارائه دستگاه‌های امانی خود معمولاً جواز کسب را به عنوان یکی از مدارک اصلی درخواست می‌کنند، اما شما می‌توانید به راحتی و بدون نیاز به جواز کسب، یک دستگاه کارتخوان شخصی خریداری کنید. این گزینه بهترین راه‌حل برای فریلنسرها، فروشندگان آنلاین، مشاغل خانگی و کسب‌وکارهایی است که هنوز موفق به دریافت جواز نشده‌اند.
فعال‌سازی دستگاه چقدر زمان میبرد؟
این موضوع به نوع دستگاه (بانکی یا شخصی) و شرکت ارائه‌دهنده خدمات پرداخت (PSP) بستگی دارد. به طور کلی، فعال‌سازی کارتخوان‌های شخصی پس از تکمیل مدارک بسیار سریع است و معمولاً بین ۱ تا ۳ روز کاری طول می‌کشد. در مقابل، فرآیند دریافت و فعال‌سازی کارتخوان‌های بانکی ممکن است به دلیل مراحل اداری طولانی‌تر، حدود یک هفته یا بیشتر زمان ببرد.
آیا می‌توان حساب بانکی متصل به دستگاه را تغییر داد؟
بله، این یکی از مزایای بزرگ داشتن کارتخوان شخصی است. اگر شما مالک دستگاه باشید، هر زمان که بخواهید می‌توانید با تماس با شرکت پشتیبانی، درخواست تغییر حساب متصل به دستگاه را بدهید و آن را به هر حساب دیگری در شبکه شتاب متصل کنید. اما در مورد دستگاه‌های بانکی، این فرآیند بسیار محدودتر است و شما معمولاً فقط می‌توانید از حساب‌های همان بانک استفاده کنید.
سقف تراکنش با دستگاه کارتخوان چقدر است؟
سقف تراکنش برای هر کارت بانکی در شبکه شتاب مشخص می‌شود و ارتباطی با نوع دستگاه کارتخوان شما ندارد. در حال حاضر، سقف خرید با هر کارت بانکی عضو شتاب در هر تراکنش، مبلغ ۵۰ میلیون تومان (معادل ۵۰۰ میلیون ریال) است. برای مبالغ بالاتر، مشتری باید خرید خود را در چند تراکنش مجزا انجام دهد.
